احادیث اخلاقی تربیتی

هفته تربیت  و امور تربیتی گرامی  باد

گزیده ای از احادیث اخلاقی و تربیتی را در ادامه مطلب ببینید

(آنچه مایه ی نجات همگان است)

اخلاق 

امام صادق علیه السلام:

 إِنَّ مِمَّا یُزَیِّنُ الْإِسْلَامَ الْأَخْلَاقُ الْحَسَنَةُ فِیمَا بَیْنَ النَّاسِ

خوش اخلاقى در بین مردم زینت اسلام است.

مشکاة الانوار ص 240

امام علی (ع):

نَزِّهْ عَنْ کُلِّ دَنِیَّةٍ نَفْسَکَ وَ ابْذُلْ فِی الْمَکَارِمِ جُهْدَکَ تَخْلُصْ مِنَ الْمَآثِمِ وَ تُحْرِزِ و الْمَکَارِمَ.

خودت را از هر پَستى پاک کن، و در راه مکارم اخلاق نهایت کوشش خود را به کار گیر تا از گناهان برهى و مکارم را بدست آورى.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 240 ، ح 4862

امام على علیه السلام:

مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ؛

هر کس خوش اخلاق باشد، زندگى اش پاکیزه و گوارا مى گردد.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 255 ، ح 5378

امام صادق علیه السلام:

 الْبِرُّ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ یَعْمُرَانِ الدِّیَارَ وَ یَزِیدَانِ فِی الْأَعْمَار

نیکى و خوش اخلاقى، شهرها را آباد و عمرها را زیاد مى کند.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 100 ، ح 8

امام على علیه السلام:

عَوِّد نَفسَکَ الجَمیلَ فَبِاعتیادِکَ إِیّاهُ یَعودُ لَذیذا؛

خودت را به کارهاى زیبا (خدا پسندانه) عادت بده که اگر به آنها عادت کنى برایت لذت بخش مى شوند.

شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 20 ، ص 266

امام على علیه السلام:

رَوِّضُوا أَنْفُسَکُمْ عَلَى الْأَخْلَاقِ الْحَسَنَةِ فَإِنَّ الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ یَبْلُغُ بِحُسْنِ خُلُقِهِ دَرَجَةَ الصَّائِمِ الْقَائِم‏

خودتان را بر خوش اخلاقى تمرین و ریاضت دهید، زیرا که بنده مسلمان با خوش اخلاقى خود به درجه روزه گیر شب زنده دار مى رسد.

تحف العقول ص 111

امام صادق علیه السلام:

 مَا حَدُّ حُسْنِ الْخُلُقِ قَالَ تُلِینُ جَانِبَکَ وَ تُطِیبُ کَلَامَکَ وَ تَلْقَى أَخَاکَ بِبِشْرٍ حَسَن‏

در پاسخ به پرسش از معناى خوش اخلاقى فرمودند: نرمخو و مهربان باشى، گفتارت پاکیزه و مؤدبانه باشد و با برادرت با خوشرویى برخورد کنى.

من لا یحضره الفقیه ج 4 ، ص 412 ، ح 5897

پیامبر صلى الله علیه و آله:

 أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِخِیارِکُمْ؟ قَالُوا بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَحْسَنُکُمْ أَخْلَاقاً الْمُوَطَّئُونَ أَکْنَافاً الَّذِینَ یَأْلَفُونَ وَ یُؤْلَفُون‏

آیا شما را از بهترین افرادتان خبر ندهم؟ عرض کردند: چرا، اى رسول خدا. حضرت فرمودند: خوش اخلاق ترین شما، آنان که نرمخو و بى آزارند، با دیگران انس می گیرند و دیگران نیز با آنان انس و الفت مى گیرند.

زهد ص 30 ، ح 75

امام صادق علیه السلام:

وَ اعْلَمِی أَنَّ الشَّابَّ الْحَسَنَ الْخُلُقِ مِفْتَاحٌ لِلْخَیْرِ، مِغْلَاقٌ لِلشَّرِّ، وَ أَنَّ الشَّابَّ الشَّحِیحَ الْخُلُقِ مِغْلَاقٌ لِلْخَیْرِ مِفْتَاحٌ لِلشَّر

آگاه باش که جوان خوش اخلاق، کلید خیر و قفل شر است و جوان بداخلاق قفل خیر و کلید شر است.

امالى (طوسى) ص 302، ح 598

پیامبر صلى الله علیه و آله:

مَن ساءَ خُلقُهُ عَذَّبَ نَفسَهُ وَ مَن کَبُرَ هَمُّهُ سَقُمَ بَدَنُهُ؛

هر کس بد اخلاق باشد، خودش را عذاب مى دهد و هر کس غم و غصه اش زیاد شود، تنش رنجور مى گردد.

نهج الفصاحه ص 766 ، ح 3002

امام على علیه السلام:

وُصولُ المَرءِ اِلى کُلِّ ما یَبتَغیهِ مِن طیبِ عَیشِهِ وَ اَمنِ سِربِهِ وَ سَعَةِ رِزقِهِ بِحُسنِ نیَّتِهِ وَ سَعَةِ خُلقِهِ؛

انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوى آن است، از زندگى خوش و امنیت محیط و روزى زیاد، دست مى یابد.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 92 ، ح 1607

پیامبر صلى الله علیه و آله:

 إنّما بعثت لأتمّم مکارم الأخلاق‏

من تنها برانگیخته شده ام تا اخلاق بزرگوارانه را به کمال رسانم.

نهج الفصاحه ص 345 ، ح 944 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 68، ص 382

رفتار پیامبرانه

کانَ صلى الله علیه و آله ... لا یَحسَبُ اَحَدٌ مِن جُلَسائِهِ اَنَّ اَحَدا اَکرَمُ عَلَیهِ مِنهُ؛

پیامبر صلى الله علیه و آله چنان با هم نشینان رفتار مى نمودند که هیچ یک از آنان گمان نمى کرد کسى نزد آن حضرت از وى گرامى تر باشد.

عیون اخبار الرضا ج 1 ، ص 318

راستگویی و پرهیز از دروغ

 

پیامبر صلى الله علیه و آله:

 أَنَّ رَجُلًا أَتَى سَیِّدَنَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله علیه و آله فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَلِّمْنِی خُلُقاً یَجْمَعُ لِی خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَقَالَ لَا تَکْذِب‏

مردى به رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد: به من اخلاقى بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 69  ، ص 262، ح 43

امام على علیه السلام:

لَیسَ الکَذِبُ مِن خَلائِقِ الإِسلامِ؛

دروغگویى از اخلاق اسلام نیست.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 220 ، ح 4379

3- امام على علیه السلام:

(علامة) اَلایمانُ أَن تُؤثِرَ الصِّدقَ حَیثُ یَضُرُّکَ عَلَى الکَذِبِ حَیثُ یَنفَعُکَ؛

(نشانه) ایمان، این است که راستگویى را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویى، گرچه به سود تو باشد، ترجیح دهى.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 556 ، حکمت 458

امام سجاد علیه السلام:

اِتَّقُوا الکَذِبَ الصَّغیرَ مِنهُ وَ الکَبیرَ، فى کُلِّ جِدٍّ وَ هَزلٍ فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذا کَذِبَ فِى الصَّغیرِ اجتَرَأَ عَلَى الکَبیرِ؛

از دروغ کوچک و بزرگش، جدّى و شوخیش بپرهیزید، زیرا انسان هرگاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا مى کند.

تحف العقول ص 278

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَلکَذِبُ یَنقُصُ الرِّزقَ؛

دروغ، روزى را کم مى کند.

نهج الفصاحه ص 373 ، ح 1087

6- امام على علیه السلام:

 یَکْتَسِبُ الْکَاذِبُ بِکَذِبِهِ ثَلَاثاً سَخَطَ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ اسْتِهَانَةَ النَّاسِ بِهِ وَ مَقْتَ الْمَلَائِکَةِ لَه‏

دروغگو با دروغگویى خود سه چیز بدست مى آورد: خشم خدا را نسبت به خود، نگاه تحقیرآمیز مردم را نسبت به خود و دشمنى فرشتگان را نسبت به خود.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 221 ، ح 4418

امام صادق علیه السلام:

إِنَّ مِمَّا أَعَانَ اللَّهُ بِهِ عَلَى الْکَذَّابِینَ النِّسْیَان‏

از جمله کمکهاى خداوند بر ضد دروغگویان فراموشى است.

کافى(ط-الاسلامیه) ج2 ، ص 341، ح 15  

امام عسکرى سلام الله علیه:

جُعِلَتِ الْخَبَائِثُ فِی بَیْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ الْکَذِبُ.
همه پلیدى‏ ها را در خانه‏ اى نهادند و کلید آن، دروغ است.
بحارالانوار(ط-بیروت) ج 69 ، ص 263

پیامبر صلى الله علیه و آله:

إِنَّ اللّه عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الکَذِبَ فِى الصَّلاحِ و َأبغَضَ الصِّدقَ فِى الفَسادِ؛

خداوند عزوجل، دروغى را که باعث صلح و آشتى شود دوست دارد و از راستى که باعث فتنه شود بیزار است.

من لا یحضره الفقیه ج4، ص 353، ح5762

پیامبر صلى الله علیه و آله:

 الصدق طمأنینة و الکذب ریبة

راستگویى [مایه] آرامش و دروغگویى [مایه] تشویش است.

نهج الفصاحه ص 548 ، ح 1864

 

 

 

 

پرهیز از تهمت

حدیث (1) امام صادق علیه السلام :

 إِذَا اتَّهَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ انْمَاثَ الْإِیمَانُ مِنْ قَلْبِهِ کَمَا یَنْمَاثُ الْمِلْحُ فِی الْمَاءِ.

 

هرگاه مؤمن به برادر [دینى] خود تهمت بزند، ایمان در قلب او از میان مى‏رود، همچنان که نمک در آب، ذوب مى‏شود.

کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 361، ح 1

حدیث (2) رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

هَلْ تَدْرُونَ مَا الْغِیبَةُ قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ ذِکْرُکَ أَخَاکَ بِمَا یَکْرَهُ قِیلَ أَ رَأَیْتَ إِنْ کَانَ فِی أَخِی مَا أَقُولُ قَالَ ص إِنْ کَانَ فِیهِ مَا تَقُولُ فَقَدِ اغْتَبْتَهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ فِیهِ فَقَدْ بَهَتَّه‏
آیا مى ‏دانید غیبت چیست؟ عرض کردند: خدا و پیامبر او بهتر مى ‏دانند. فرمودند: این که از برادرت چیزى بگویى که دوست ندارد. عرض شد: اگر آنچه مى‏ گویم در برادرم بود چه؟ فرمودند: اگر آنچه مى‏ گویى در او باشد، غیبتش کرده اى و اگر آنچه مى ‏گویى در او نباشد، به او تهمت زده ‏اى.

مجموعه ورام ج 1 ، ص 118

 

 

 

 

پرهیز از شهوت

حدیث (1) امام علی(ع) فرمودند:

کَم مِن شَهوَةِ ساعَةٍ اَورَثَت حُزناً طَویلاً؛

چه بسیار خواهش های نفسانی لحظه ای، که اندوه طولانی و درازی را در پی دارد.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 451 ، ح 1

حدیث(2) امام صادق علیه‏السلام :

اِیّاکُم وَ النَّظرَة فَانَّها تَزرَع فی القَلبِ الشَهوَة وَ کَفى بِها لِصاحِبِها فِتنَة؛ 

از نگاه [ناپاک] بپرهیزید که چنین نگاهى تخم شهوت را در دل مى‌کارد و ‏همین براى فتنه‌ى صاحب آن دل بس است.

تحف ‏العقول ص 305

حدیث(3) امام باقر علیه‏السلام :

جَاهِد هَوَاکَ کَمَا تُجَاهِدُ عَدُوَّک؛

با هوای نفسانی خود مبارزه کن همانگونه که با دشمنت مبارزه می کنی.

من لا یحضره الفقیه ج 4 ، ص 410

 

تهذیب نفس

حدیث (1) امام على علیه السلام :

مَن لَم یُهَذِّب نَفسَهُ لَم یَنتَفِع بِالعَقلِ؛

هر کس خود را تزکیه نکند، از عقل بهره نمى‏ برد.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 428 ، ح 7263

حدیث (2) رسول الله صلی الله علیه و آله :

لَا یَکُونُ الرَّجُلُ مِنَ الْمُتَّقِینَ حَتَّى یُحَاسِبَ نَفْسَهُ أَشَدَّ مِنْ مُحَاسَبَةِ الشَّرِیکِ شَرِیکَهُ ُ
آدمی از پرهیزگاران نمی شود مگر اینکه حسابرسی او از نفسش سخت تر از حساب کشیدن او از شریکش باشد.

مجکوعه ورام ج 2 ، ص 62 - وسایل الشیعه ج16 ، ص 98 ، ح 21080 - مکارم الاخلاق ص 468

حدیث (3) امام على علیه السلام :

إیّاکَ أن تَرضَی عن نَفسِکَ فَیَکثُرَ السّاخِطُ عَلَیکَ
مبادا از خودت راضی باشی که در این صورت ناراضیان از تو زیاد می شوند

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 308 ،

 

مراقبه و محاسبه

امام رضا علیه السلام:

مَن حاسَبَ نَفسَهُ رَبَحَ و َمَن غَفَلَ عَنهَا خَسِر؛

آن کسى که نفسش را محاسبه کند، سود برده است و آن کسى که از محاسبه نفس غافل بماند، زیان دیده است.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 506 ، ح 204

امام کاظم علیه‏ السلام :

لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یُحاسِبْ نَفْسَهُ فى کُلِّ یَوْمٍ فَاِنْ عَمِلَ خَیْرا اسْتَزادَ اللّه‏َ مِنْهُ وَ حَمِدَ اللّه‏َ عَلَیْهِ وَ اِنْ عَمِلَ شَیْئا شَرّا اسْتَغْفَرَ اللّه‏َ وَ تابَ اِلَیْهِ؛

از ما نیست کسى که هر روز اعمال خود را محاسبه نکند تا اگر نیکى کرده از خدا بخواهد بیشتر نیکى کند و خدا را بر آن سپاس گوید و اگر بدى کرده از خدا آمرزش بخواهد و توبه نماید.

الاختصاص ص 26 و ص 27

امام علی علیه‏ السلام :

مَن حاسَبَ نفسَهُ وَقَفَ علی عُیُوبِهِ؛

هر کس به حساب نفس خود رسیدگی کند به عیبهایش آگاه شود.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 435 ، ح 7512

 

 

 

نگاه

حدیث (1) امام صادق علیه السلام :

اَوَّلُ النَّظَرَةِ لَکَ وَ الثّانیَةُ عَلَیکَ وَ لا لَکَ وَ الثّالِثَةُ فیهَا الهَلاکُ؛

نگاه اول [ناخودآگاه به نامحرم] براى تو [حلال] است و نگاه دوم ممنوع است و حرام و نگاه سوم، هلاکت‏بار است.

من لایحضره الفقیه ج 3، ص 474، ح 4658

حدیث (2) امام على علیه السلام :

إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذا نَظَرَ اعْتَبَرَ... وَ الْمُنافِقُ إِذا نَظَرَ لَها؛

نگاه مؤمن عبرت‏آمیز و نگاه منافق سرگرمى است.

تحف العقول ص 212

حدیث (3) امام على علیه السلام :

مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ؛

هر کس چشم خود را [از نامحرم] فرو بندد، قلبش راحت مى ‏شود.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 260 ، ح 5555

 

تواضع :

حدیث (1) امام على علیه السلام :

 أَشْرَفُ الْخَلَائِقِ التَّوَاضُعُ وَ الْحِلْمُ وَ لِینُ الْجَانِبِ.

شریف ترین اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خویى است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 115 ، ح 2555

حدیث (2) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :

 إنّ اللَّه أوحى إلیّ أن تواضعوا حتّى لا یفخر أحد على أحد و لا یبغی أحد على أحد.

خداى متعال به من وحى فرمود که متواضع باشید، تا هیچ کس بر دیگرى فخر نفروشد و احدى به دیگرى زورگویى و تجاوز نکند.

نهج الفصاحه ص 290 ، ح 678

حدیث (3) امام صادق علیه السلام :

 إِنَّ فِی السَّمَاءِ مَلَکَیْنِ مُوَکَّلَیْنِ بِالْعِبَادِ فَمَنْ تَوَاضَعَ لِلَّهِ رَفَعَاهُ وَ مَنْ تَکَبَّرَ وَضَعَاهُ.

در آسمان دو فرشته بر بندگان گماشته شده اند پس هر کس براى خدا تواضع کند، او را بالا برند و هر کس تکبر ورزد او را پَست گردانند.

کافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص122، ح2

 

ایثار

حدیث (1)امام علی علیه السلام:

الإِیثارُ أعلَى المَکارِمِ

 ایثار ، عالى‏ترین خصلت اخلاقى است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 19 ، ح 91

حدیث (2)امام علی علیه السلام:

 الإِیثارُ شیمَةُ الأَبرارِ

 ایثار ، خوى نیکان است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 23 ، ح 197

حدیث (3)امام علی علیه السلام:

 الإِیثارُ أحسَنُ الإِحسانِ ، و أعلى مَراتِبِ الإِیمانِ

 ایثار ، بهترین احسان و بالاترین مرتبه ایمان است.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 396 ، ح 9162

حدیث (4)امام علی علیه السلام:

 الإِیثارُ أفضَلُ عِبادَةٍ ، و أجَلُّ سِیادَةٍ

 ایثار ، برترین عبادت و شکوهمندترین آقایى است.

عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 29 ، ح 439

حدیث (5)امام علی علیه السلام:

 أفضَلُ السَّخاءِ الإِیثارُ

 برترین سخاوت ، ایثار است.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 396 ، ح 9164

 

کینه

1- امام على علیه السلام:

 الدُّنْیَا أَصْغَرُ وَ أَحْقَرُ وَ أَنْزَرُ مِنْ أَنْ تُطَاعَ فِیهَا الْأَحْقَاد
 

دنیا کوچک تر و حقیر تر و ناچیز تر از آن است که در آن از کینه ها پیروى شود.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 142 ، ح 2544

2- امام على علیه السلام:

 الْغِلُّ یُحْبِطُ الْحَسَنَاتِ.

کینه، خوبى ها را نابود مى کند.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 301 ، ح 6846

3- امام على علیه السلام:

مَنِ اطَّرَحَ الْحِقْدَ اسْتَرَاحَ قَلْبُهُ وَ لُبُّه‏
 

هر کس کینه را از خود دور کند، قلب و عقلش آسوده گردند.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 299 ، ح 6774

4- امام على علیه السلام:

 سَبَبُ الْفِتَنِ الْحِقْد

علت فتنه ها و آشوب ها کینه توزى است.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 299 ، ح 6781

5- امام حسین علیه السلام:

إِنَّ شِیعَتَنَا مَنْ سَلِمَتْ قُلُوبُهُمْ مِنْ کُلِّ غِشٍّ وَ غِلٍّ وَ دَغَل‏

بى گمان شیعیان ما دل هایشان از هر خیانت، کینه و فریبکارى پاک است.

تفسیر منسوب به امام حسن عسکری ص 309 ، ح 154

6- پیامبر صلى الله علیه و آله:

تَهادَوا فَإِنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائِنِ؛

به یکدیگر هدیه بدهید، زیرا کینه ها را از بین مى برد.

کافى(ط-الاسلامیه) ج5، ص 144، ح 14

 

حسادت

1- امام صادق علیه السلام:

  قالَ لُقمانُ لاِبنِه ِ: .... وَ لِلْحَاسِد ثَلَاثُ عَلَامَاتٍ یَغْتَابُ إِذَا غَابَ وَ یَتَمَلَّقُ إِذَا شَهِدَ وَ یَشْمَتُ بِالْمُصِیبَة
 

لقمان به فرزندش گفت: حسود را سه نشانه است: پشت سر غیبت مى کند، روبه رو تملّق مى گوید و از گرفتارى دیگران شاد مى شود.

خصال ص 121

2- امام على علیه السلام:

اَلحَسَدُ عَیبٌ فاضِحٌ وَشُحٌّ فادِحٌ لایَشفى صاحِبَهُ إِلاّ بُلوغُ آمالِهِ فیمَن یَحسِدُهُ؛
 

حسادت عیبى رسوا و بخلى سهمگین است و حسود تا به آرزوى خود درباره محسودش نرسد آرام نمى گیرد.

غررالحکم و دررالکلم ص 128 ، ح 2229

3- امام على علیه السلام:

اَلحَسودُ سَریعُ الوَثبَةِ، بَطى ءُ العَطفَةِ؛
 

حسود زود خشمگین مى شود و دیر کینه از دلش مى رود.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 70، ص256، ح29

خشم

پیامبر صلى الله علیه و آله

اَلا اِنَّ خَیرَ الرِّجالِ مَن کانَ بَطىءَ الغَضَبِ سَریعَ الرِّضا؛

بدانید که بهترین انسان ها کسانى هستند که دیر به خشم آیند و زود راضى شوند.

نهج الفصاحه ص 243 ، ح 469

پیامبر صلى الله علیه و آله:

ما تَجَرَّعَ عَبدٌ جُرعَةً اَفضَل عِندَ اللّه  مِن جُرعَةِ غَیظٍ کَظَمَها اِبتِغاءَ وَجهِ اللّه ؛

انسان هیچ جرعه اى ننوشید که نزد خدا از جرعه خشمى که براى رضاى خدا فرو خورد بهتر باشد.

نهج الفصاحه ص 697 ، ح 2628

پیامبر صلى الله علیه و آله:

 إنّ الغضب من الشّیطان و إنّ الشّیطان خلق من النّار و إنّما تطفا النّار بالماء فإذا غضب أحدکم فلیتوضّأ.

خشم از شیطان و شیطان از آتش آفریده شده است و آتش با آب خاموش مى شود، پس هرگاه یکى از شما به خشم آمد، وضو بگیرد.

نهج الفصاحه ص 286 ، ح 660

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَلصَّرعَةُ کُلُّ الصَّرعَةِ الَّذى یَغضبُ فَیَشتَدُّ غَضَبُهُ وَ یَحمَرُّ وَجهُهُ وَ یَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَیَصرَعُ غَضَبَهُ؛

کمال دلیرى آن است که کسى خشمگین شود و خشمش شدّت گیرد و چهره اش سرخ شود و موهایش بلرزد، امّا بر خشم خود چیره گردد.

نهج الفصاحه ص 549 ، ح 1872